Waar komt de naam Donkere Sluis vandaan en sinds wanneer is die in zwang?

Het antwoord op de tweede vraag: al sinds de dertiende eeuw, volgens het boek ‘Geschiedenis van Gouda’ dat Historische Vereniging Die Goude heeft uitgegeven naar aanleiding van de viering van 750 jaar stadsrechten in 2022. Volgens onze bescheiden mening klopt het niet dat de sluis toen al donker was en daarom zo heette. Neem nu die weergaloos mooie impressie van Gouda in 1353, gemaakt door Paul Becx en te vinden op pagina  32 en 33 van datzelfde boek. Hieronder ziet u een uitsnede van de afbeelding. (De gele plaatsaanduidingen zijn van onze hand.)

De balkenconstructie met jukken was helemaal niet zo donker. En dat weten we omdat dit type sluis er nog steeds ligt langs de Rotte. Zie hieronder de foto’s van het Boterdorps Verlaat en het Bleiswijkse Verlaat.

Het boterdorps Verlaat
Het Bleiswijkse Verlaat

De hefdeuren die dit type sluis oorspronkelijk kende, zijn in het Boterdorps en Bleiswijkse verlaat mettertijd vervangen door puntdeuren; twee deuren die tegen het hoge water in onder een punt tegen elkaar aansloten. Het wiel waarmee de hefdeur werd opgehesen is bij het Bleiswijkse Verlaat wel behouden gebleven.

Ook in Gouda zijn na 1600 de hefdeuren en de houten sluiswanden van de toen nog niet zo donkere sluis vervangen door puntdeuren en gemetselde sluiswanden. Dat bood tevens een goede fundering om een brug over de sluis heen te leggen. 

Op de stadskaart van Bleau van 1649 ligt er al een brug over de Donkere Sluis die op de kaart nog gewoon ‘De Sluys’ heet. Na die tijd is de naam Donkere Sluis waarschijnlijk  in de volksmond ontstaan want als de sluisdeuren aan beide zijden gesloten waren  werd het echt donker in de sluis waar de brug in de volle breedte overheen lag.

Kaart van Bleau

Kaart van Bleau 1649

Van zeker 1649 tot 1935 heeft over ‘De Sluys’ oftewel de Donkere Sluis, een brug gelegen, die later de naam Sint Jansbrug kreeg.

In de korte periode van 1860 tot 1935 dat de vaarroute door de binnenstad een staandemastroute was en alle bruggen geopend konden worden, was de Sint Jansbrug een draaibrug.

Die brug was minder breed dan zijn voorganger en dat maakt de Donkere Sluis, vooral als de brug open stond, al weer een stuk minder donker tijdens het schutten.

Vóór 1860 waren staande masten ongewenst op de vaarroute over de Gouwe achter Gouda. Zo’n mast nodigde immers uit tot zeilen, wat nadelig was voor de capaciteit van de vaarroute. Schepen werden toen voortgetrokken  met touwen vanaf de kant, het zogenaamde jagen over jaagpaden. De staande masten werden tussen 1250 en 1860 met de Stadskraan (zie kaart van Bleau 1649) uit het schip gehesen en liggend meegevoerd. 

In 1935 is de huidige Sint Jansbrug gebouwd. Het is nu een vaste brug die ligt vóór de Donkere Sluis. Daardoor ligt de sluis vandaag de dag in het volle zonlicht. Desalniettemin bleef de naam Donkere Sluis bestaan. Op de foto hieronder worden de heipalen voor de fundering van de nieuwe Sint Jansbrug geheid. De oude Sint Jansbrug die over de Donkere sluis lag, is zichtbaar op de achtergrond.

Tenslotte nog een mooi plaatje van de voorganger van de huidige Sint Jansbrug met daaronder de gesloten sluisdeuren.

Genieten in het water van Gouda? Dat kan ook!

In september 2016 werd er voor het eerst een zwemevenement gehouden in het open water van de singels, de “Go Swimmmm Gouda”. Daarna volgden edities in 2017, 2019 en 2020. Sinds 2019 heet het de Singel Swim Gouda.

In 2023 en 2024 wordt er geen Singel Swim georganiseerd maar een Swim to Fight Cancer Gouda. Het doel is om in de Goudse singels geld bijeen te zwemmen voor het KWF kankeronderzoek.

De afstanden zijn: 250 meter voor de jeugd van 10 tot en met 16 jaar. De “Geef Gouda Door” 751 meter voor personen vanaf 12 jaar. De “Historic Golda 2k” (2.000 meter) voor personen vanaf 16 jaar.

Deelnemers zwemmen langs de oude kaarsenfabriek, oude kaaspakhuizen, de Lichtfabriek, De Kleischuur, de Garenspinnerij, molen De Roode Leeuw en onder eeuwenoude bruggen door. En ze zwemmen bovendien voor een goed doel! 

In 2025 komt er weer een ‘gewone’ Singel SWim Gouda. Vanaf dat jaar gaat het evenement elke drie jaar herhaald worden. 

Heb jij zin om begin juli 2023 mee te zwemmen voor een goed doel?  Je kunt je opgeven via info@goudasport.nl. Van hen krijg je bericht zodra de definitieve datum bekend is.

Meer informatie info@gouda.swimtofightcancer.nl

En nog meer informatie vind je op de eerste nieuwsbrief: https://mailchi.mp/21cb0bc534ff/nieuw-zwemevenement-in-gouda-swim-to-fight-cancer?e=db9d741d0c

Enquete autoluwe Veerstal

Onderdeel van de evaluatie is het houden van een enquête. Hiervoor maakt de gemeente gebruik van de “Gouda Denkt mee app” (hier te downloaden): https://www.gouda.nl/direct-regelen/meedenken-en-doen/uw-mening/uw-mening-via-gouda-denkt-mee-app/

Hierbij krijg je bij het invullen van de enquête eerst de vraag of je een ondernemer of bewoner bent, en vervolgens de juiste vragenlijst. I

De vragenlijst is via de app beschikbaar vanaf maandag 7 maart om 9 uur, of via www.gouda.nl/onderzoek  en de enquête kan tot zondag 3 april worden ingevuld.