‘Schuren’ als toeristische attractie

schurenHet handjeklap op de donderdagse kaasmarkt is een toneelstuk, waar jaarlijks vele toeristen op afkomen. De echte kaashandel vindt al lang elders plaats. Ook het nieuwe schuren is een typisch Gouds evenement waar toeristen van zullen genieten. De Donkere sluis is van zijn soort de enige die is overgebleven in ons land. Een Hollandse topattractie van formaat.

In vroeger tijden belandde veel drek en vuilnis op straat of in de grachten. Het schuren was een methode om de grachten schoon te spoelen door slim gebruik te maken van de krachten der natuur.

Eind negentiende eeuw is in Gouda net als in andere westerse steden begonnen met de aanleg van drinkwaterleidingen en riolen. Daarmee werd het schuren overbodig. En toen in de twintigste eeuw de Raam en Achter de Vismarkt werden gedempt, verdween ook nog eens een fors deel van de grachten die ooit werden geschuurd.

Maar het deurenstelsel van de Donkere Sluis bleef gelukkig bestaan en was zelfs in gebruik tot aan de Watersnood van 1953. En enige jaren geleden is de Donkere Sluis gerestaureerd. Het stelsel van sluisdeuren is uniek in Nederland. Niet alleen omdat overal elders in Nederland soortgelijke sluizen zijn verdwenen maar ook omdat het op vernuftige wijze de krachten der natuur naar zijn hand zet.

DonkereSluis-dia1

Het hogere waterniveau van de Haven duwt tegen de middelste sluisdeuren maar die weerstaan de druk en blijven dicht. Dat doen ze doordat het derde en achterste paar sluisddeuren tegendruk geeft. Dit laatste paar schuift namelijk bij het open- en dichtdraaien achter het middelste paar langs. Als beide paren dicht zijn, vormen ze samen een kruis. De middelste deuren zitten dan klem tussen enerzijds het hogere water en anderzijds de achterste deuren.

DonkereSluis-dia2

Wanneer de sluiswachters met touwen een stukje aan de achterste deuren trekken, loopt het water in de driehoekjes aan de beide zijkanten van het kruis weg. Daarmee valt ook de tegendruk op de achterste deuren weg en kunnen zij probleemloos verder naar de wallekant getrokken worden. Hierdoor ontstaat er ruimte voor de middelste deuren om open te gaan en het water stroomt verder de stadsgrachten in.

Het klinkt allemaal erg ingewikkeld maar als je het ziet, denk je: ‘O ja, dat is logisch … en knap bedacht.’ Door het schuren in een afgeslankte vorm nieuw leven in te blazen, kan iedereen het aanschouwen. Daarmee krijgt Gouda er een unieke toeristische attractie van formaat bij.

DonkereSluis-dia3

Het voor en achter elkaar langskruisen van de deuren kan weliswaar gedemonstreerd worden zonder enig waterverschil, met behulp van de lichaamskracht van de sluiswachters van het op te richten sluiswachtersgilde maar dat is net zoiets als een kaasmarkt mét handjeklap doch zónder kazen. Bij twintig centimeter opzet zie je het water vriendelijk de Gouwe in gutsen. Bij nog meer verschil in waterniveau krijg je het optimale effect. Dan helpt het water de sluiswachters een handje.

Dia4De raadsambassadeurs voor Gouda ~sterk~ aan de IJssel spannen zich ervoor in, dat het sluiswachtersgilde weldra van start kan. Wordt vervolgd.

2 gedachten over “‘Schuren’ als toeristische attractie

  1. Inderdaad, het klinkt allemaal erg ingewikkeld maar als je het ziet, denk je: ‘O ja, dat is logisch … maar je moet dan wel even zien dat de dia’s hier in de volgorde 1-3-2-4 zijn geplaatst. Bezien in de juiste volgorde 1-2-3-4 spreken de plaatjes voor zichzelf!

    Groet HansT.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *